انبارداری

معرفی

كار انبارداری يك شغل مهم و پرمسؤليت است. اجناس و موجوديهای انبار بايد تحت اختيار يك انباردار مسؤل باشد. اگرچه اجناس يكی از مهمترين عوامل هزينه است كه به طور متوسط 55 درصد كالای ساخته شده را تشكيل ميدهد. به همين جهت است كه مؤسسات صنعتی تا حدودی مجهز جهت تدارك و خريد و انبار كردن مواد خواهند بود. موجودی كالاهای انبار بايد در محلهای محفوظ و دور از خطر بطور منظم طوری نگهداری شود كه دسترسی به آن در مواقع لزوم به آسانی ميسر باشد. نوع و مقدار مواد و حداقل و حداكثر موجودی هر يك از اقلامی كه ميزان آن توسط مديران فنی تعيين مي شود بايد پيوسته مورد نظر انبار دار قرار گيرد . مسؤليت انبارداری را نبايد در اختيار اشخاص ناوارد به انبارداری مانند سركارگر يا سرپرست كارگاه محول نمود. بنابراين به امور تداركات انبارداری و امور مربوط به ذخاير و انبار كردن بايد اهميت بسياری داده شود .

انبارداری

عبارت است از دريافت جنس يا كالا از خارج ( از قسمتهای مختلف شركت ، يا ديگران از خارج شركت) و نگهداری آنها با توجه به قوانين انبارداری كه باعث سهولت در تحويل دادن ( صدور ) و تحويل گرفتن ( ورود ) با كمترين وقت و نيروی مورد نياز باشد و رسانيدن اجناس و كالاهای مورد نياز قسمتها يا خريداران به آنها در حداقل وقت ممكن براساس مدارك و ضوابط قانونی.

سیستم اطلاعاتی انبار

منظور از سيستم اطلاعاتی اجرای عمليات مربوط به كالای موجود در انبار و همچنين نظارت بر كنترلهای لازم روی مراحل مختلف اين عمليات برطبق روش منطقی و سيستماتيك می باشد. يا به عبارت ديگر روشی است منطقی كه ميتوان كالای مورد نياز را تهيه و نگهداری نمود.

تعریف انبار

انبار به محل يا فضايی گفته می شود كه براساس يك سيستم طبفه بندی صحيح، مواد اوليه، كالای نيم ساخته، محصول ساخته شده، با فرآيند های مختلف صنعتی بازرگانی در آن نگهداری می شود.

چیدن کالا

پس از دريافت و تحويل گرفتن كالا يا اجناس و صدور رسيد انبار، نياز به چيدن كالا در جای مناسب طبق اصول و روال خاصی می باشد .اين اصول عبارت است : – تعيين محل قرار دادن كالا ( انبار، قفسه، طبقه، رديف) – چيدن و انبار نمودن كالا – تهيه كارت شناسیی كالا و نصب آن بر روی اجناس

تعیین محل قرار گرفتن کالاها

يكی از راههای بالا بردن راندمان و ايجاد نظم و كاهش هزينه ها و ضايعات و به حداقل رساندن زمان، چيدن صحيح كالا می باشد. به چيدن و نگهداری كالا در انبار در يك محل خاص صفافی گفته مي شود. يكی از متداولترين شيوه های نگهداری، روش كدبندی كردن محل ، قفسه ، راهرو و طبقات است؛ كه در مؤسسات بزرگ به خود انبار تعلق گرفته می شود.

مهمترین عومل در محل قرارگیری کالاها

– ميزان تقاضا يا مصرف كالا – محل و موقعيت و شكل ظاهری و نوع ساختمان انبار – وجه تشابه – امكانات و تجهيزات انبار – خصوصيات فيزيكی – خصوصيات كيفی كالا

ساختار انبارها

نظر به اين كه قسمت عمده ای از منابع نقدی شركتهای توليدی، به مصرف سرمايه گذاری برای موجوديهای مواد می رسد، اگر از روشهای انبارداری مطمئن و منظمی استفاده نشود، زيانهای جبران ناپذيری ببار خواهد آمد. به عنوان مثال، نداشتن موجودی مواد به حد كافی، موجب وقفه های زيان آوری در توليد می شود و با خريدهای فوری برای جلوگيری از اين وقفه ها نيز هزينه های توليد افزايش می يابد. اگر مواد بيش از حد مطلوب خريداری شده باشد، باعث ركود سرمايه و افزايش هزينه های انبارداری و نابابی مواد می شود. روش انبارداری بايد طوری طراحی گردد كه از حيف و ميل، فاسد شدن و افت نا مناسب مواد جلوگيری شود و نقل و انتقال، جابه جايی، حفظ و حراست موجودی مواد به طور مطلوب صورت گيرد .

اهمیت انبارها

هدف از ايجاد انبارها چه در سازمانهای دولتی و چه در بخش های خصوصی تأمين، نگهداری و در دسترس قرار دادن سری وسايل مورد نياز آنها می باشد. بطوريكه اگر مواد و لوازم مورد نياز به موقع تهيه و در دسترس واحد مصرف كننده قرارداده نشود، در گردش كار و فعاليتهای آن مؤسسه خلل ايجاد می گردد .

ساختمان انبارها ترجيحاً بايد نزديك به محل توليد باشد. تا انتقال مواد، مخصوصاً مواد سنگين و پر حجم به واحدهای توليدی، به آسانی صورت گیرد، هزينه آن نيز به حداقل كاهش يابد .

انواع انبارها

از نظر نوع كالايی كه در آن نگهداری می شود : الف) انبار كالاهای معمولی كه در شركت سهامی آب و فاضلاب از اين نوع انبار استفاده می شود، به انبارهايی اطلاق می شود كه نگهداری اقلام آن شرايط و تجهيزات مخصوص را نمی خواهد. اقلام در اين انبار به شكل جامد كانتينر شده، بسته ها و كارتن ها می باشند. ب) انبار مواد قابل انفجار ج) انبار كالاهای فاسد شونده د) انبار مواد فله ای ه) انبار مواد شيميايی انواع انبار از نظر ساختمان انبارها از نظر ساختمان به سه دسته تقسيم مي شوند : الف) ساختمان كامل پوشيده ب) ساختمان سرپوشيده بدون ديوار ج ) انبار محوطه باز يا بارانداز لازم به ذكر است كه انبارهای كاملاً پوشيده به انبارهايی كه دارای سقف ، ديوار و درب می باشند اطلاق مي شود و برای ساختمان اين گونه انبارها می توان از مصالح ساختمانی مختلف استفاده نمود و در اين گونه انبارها اقلامی نگهداری ميشود كه حفاظت آنها از باد، باران، آفتاب، سرقت و… ضرورری است.

انواع وسایل حمل و نقل

1-چرخ دستی : چرخ دستی ها وسايلی هستند كه به وسيله فرد در حالت ايستاده حركت داده می شوند. اين وسايل می توانند با نيروی محركه يا بدون آن باشد. نيروی محركه چرخهای دستی معمولاً به وسيله انرژی الكتريكی تأمين می شود و هدايت آنها به وسيله فرد صورت می گيرد. چرخهای دستی در انواع متنوعی ساخته شده اند كه برحسب نياز نوع مناسب آن انتخاب و مورد استفاده قرار می گيرد. از اين وسايل برای حمل بارهای كم و در مسافتهای كوتاه استفاده می شود. در انتخاب اين وسايل برای داخل انبار بايد به ابعاد چرخ دستی و عر ض راهرو های بين قفسه های انبار دقت نمود . انواع چرخ دستی عبارتنداز : – چرخ دستی افقی ( ساده ) – چرخ دستی چند طبقه – چرخ دستی جمع آوری سفارشات – چرخ دستی مايل

مکان ساخت انبار

امروزه متخصصين و طراحان با كسب تجربه و اطلاعاتی كه در طی سالها كار و تلاش از طراحان گذشته بدست آمده و با سرعتی كه علوم امروز از لحاظ معماری و شهر سازی و امور ساختمانی پيشرفت كرده، ديگر برای ساختن مكانی برای استقرار كالا كه به آن انبار می گويند دچار هيچ مشكلی نمی شوند و انبارها را به بهترين شكل ممكن و در بهترين مكان طراحی كرده و شروع به ساخت ساختمان آن می كنند. حال برای آشنایی بيشتر با شرايط محيطی آن، چند نكته ساده و در عين حال مهم را برای شما توضيح خواهيم داد .

انبارها عموماً به دو گروه مختلف تقسيم می شوند : 1) انبارهای مركزی 2) انبارهای فرعی كارشناسان با توجه به نوع و شرايط توليد و حجم جنس توليد شده، محل استقرار انبار را، كه تا حد امكان بايد به محل دريافت و ارسال كالا نزديك باشد، انتخاب مي كنند. با اين روش در هزينه نقل و انتقال صرفه جويی شده و در عوض سرعت كار بالا رفته و به ميزان قابل توجهی در سود دهی توليد تأثير دارد و اين در مورد ساخت هر دو گونه انبار چه مركزی و چه فرعی رعايت می شود.

میزان تقاضا یا مصرف کالا

منظور از مصرف يا ميزان ارسال كالا می باشد، كه به طور كلی می توان به سه دسته پر مصرف، متوسط مصرف و كم مصرف تقسيم نمود. كه بهتر است كالای پر مصرف نسبت به دو نوع ديگر در دسترس باشد.

محل، موقعيت، شكل ظاهری و نوع ساختمان انبار :

هنگام قراردادن كالا در انبار بايد به محل و موقعيت ساختمان انبار، ظرفيت مفيد و قابل استفاده، وجود ستونهای داخل انبار، درب های ورودی و خروجی انبار، تهويه و نورگيری و شكل ظاهری انبار، ارتفاع و ابعاد مختلف انبار و غيره توجه نمود .

وجه تشابه

يكی ديگر از عوامل، تشابه يا تشابه مصرف كالا می باشد. مثلاً اجزاء موتور در يك قسمت و اجزاء روشنايی در قسمت ديگر كه دراين تشابه مصرف را می رساند، و يا آچارها در يك قسمت و لوله ها در قسمت ديگر كه اين خود تشابه كالاها را می رساند. لذا قرار گرفتن اقلام مشابه وهم مصرف در كنار هم باعث كوتاهی مسافت، كاهش خستگی، تسهيل در دسترسی به موقع و فراهم سازی كالا در پاسخگويی به درخواستها می گردد.

امکانات و تجهیزات

يكی ديگر از عواملی كه در تعيين محل قرار دادن كالا مؤثر است، امكانات و تجهيزات موجود در انبار می باشد. اين تجهيزات شامل وسايل حمل و نقل داخل انبار و ساير تجهيزات انبار می باشد.

خصوصیات فیزیکی

يكی ديگر از عوامل در تعيين محل قرار دادن كالا خصوصيات فيزيكی می باشد.

خصوصیات کیفی کالا

اين خصوصيات شامل كالای فاسد نشدنی، قابل انفجار، سمی بودن و گران قيمت بودن يا نبودن می باشد .

تهيه كارت شناسايی كالا و نصب آن بر روی اجناس

هر انبار ، دارای دو نوع كارت است : 1) كارت كوچك ( كارت قفسه ) كارت كوچك انبار در بالای قفسه يا روی هر يك از اجناس نصب می شود و دارای مشخصات زير است – نام كالايی كه كارت مربوط به آن است – شماره جنس و نوع كالا – موجودی حداقل و حداكثر – واحد مقدار – مقدار متضمن تاريخ وارده و صادره و موجودی 2) كارت بزرگ كارت بزرگ دارای مشخصات زير است . – شماره برگ كه در موقع مصرف ويژگيهای بعدی به ترتيب به برگ داده می شود – شماره جنس – مشخصات كامل جنس – واحد مقدار – موجودی حداقل و حداكثر – شماره رديف و ثبت ورود و خروج مربوط به كارت – فروشنده – اطلاعات مربوط به ورود كالا با تفكيك تاريخ و مقدار و مبلغ – اطلاعات مربوط به خروج كالا با تفكيك تاريخ و مقدار و مبلغ – اطلاعات مربوط به موجودی كالا

بطوری كه در بالا ذكر شده است روی هر يك از اجناس موجود در انبار و هر نوع كالا كه دارای شماره و طبقه بندی می باشد، كارت كوچك انبار نصب می شود و انباردار شخصاً با كمك انباردار ورود و خروج و موجودی هر جنس را از حيث تعداد با ذكر تاريخ در آن ثبت می كند. كارتهای بزرگ به منزله دفتر حساب جنسی كالا می باشد. بنابراين بايد با دقت نگهداری شود و از نقل و انتقال بی مورد آن خودداری شود. كارت بزرگ علاوه براين كه دارای مزايای كارت كوچك انبار می باشد، اسم فروشنده و بهای جنس خريداری شده را نيز تعيين می كند و به ترتيب شماره كارت كه برمبنای شماره بندی كالا است بايگانی می شود.

مراحل انبارداری

با توجه به توضيحات داده شده انبار داری در 3 مرحله انجام می گيرد كه عبارتند از : – مرحله دريافت يا تحويل گرفتن كالا – مرحله نگهداری و حفاظت اجناس و كالا در انبار ( انبار كردن ) – مرحله صدور يا تحويل دادن كالا به خارج از انبار

وظیفه انباردار

مسؤليت امور انبار و نگهداری موجوديهای اجناس به عهده انبار دار است. او بايد تجربه و دانش كافی در روشهای انبارداری، لياقت و كفايت اداره عمليات را دارا باشد و امانت داری او مورد تأييد قرار گيرد.

عوامل موثر در انتخاب محل انبار

با توجه به اهميت انبارها، برای ساختن يك انبار مناسب عوامل زير را بايد در نظر گرفت : – برآورد ظرفيت يك انبار – در نظر گرفتن نقطه مبدأ و مقصد – محدوديتهای زمين و عوامل جانبی آن – محدوديتهای قانونی و مسائل جانبی – حفاظت وايمنی

عوامل تخریب کالا

عوامل تخريب كالا بسته به نوع كالا و شرايط نگهداری آن متفاوت می باشد و شركتهای توليد كننده به مرور زمان و با كسب تجربه راهكارهای گوناگون برای جلوگيری از خرابی كالا و يا جنس توليد شده خود در انبارها و يا موقع بارگيری و حمل و نقل آن پيدا كرده اند . عوامل تخريب كالا عبارتند از : 1- عوامل فيزيكی 2- عوامل شيميايی 3- عوامل بيولوژيكی 4- عوامل مكانيكی .

جهت مشاهده دموی نرم افزار و یا تهیه محصول با ما تماس بگیرید.